مقالات

موضوع بندی

جستجوی الفبایی

اسکندرنامه | علیرضا ذکاوتی قراگزلو اِسْکَنْدَرْنامه، از داستانهای عامیانه، مفصل و متنوع که نزد عامه محبوبیت فراوان دارد. استقبال عامه از داستان چنان بود که در عصر قاجار برخی اشخاص در سفر حج این کتاب را همراه می‌بردند تا اوقات خالی خود را با آن پرکنند.
اسم فامیل | نگار عظیمی پور اِسْمْ فامیل، از بازیهای فکری و گروهی رایج در بیشتر نقاط ایران. این بازی اغلب در جوامع شهری، بدون در نظر گرفتن گروه سنی و جنسی خاص، رواج دارد و افراد با سواد در آن شرکت می‌کنند.
اسم گذاری |
اسهال | پیمان متین اِسْهال، دفع پی‌درپی و آبکی مدفوع. این حالت که می‌تواند در شدتهای متفاوت بروز کند، دارای علل متنوع عفونی، گوارشی، انگلی، عصبی و محیطی است و بیشتر با دردهای روده‌ای، ضعف و بی‌اشتهایی همراه است.
افسانۀ هورامان | اسماعیل شمس اَفْسانۀ هورامان ( ئه‌فسانه‌ی هه‌ورامان)، کتابی مشتمل بر 44 افسانۀ عامیانۀ رایج در منطقۀ اورامان (در زبان محلی هورامان) که باقی صفاری با ثبت و ضبط روایتهای دو پیرزن محلی، در 1382ش آن را به زبان اورامی تنظیم و چاپ کرده است.
اشرف خان و سه درویش | حسن ذوالفقاری ‌اَشْرَفْ خان و سه دَرْویش، از داستانهای عامیانۀ منثور. بنابر این حکایت، اشرف‌خان (شاه خراسان) با شنیدن داستان 3‌ درویش، داستان عشق خود را بیان می‌کند. موضوع و درون‌مایۀ داستان، عشق و سختیهای آن است.
اشکنه | مریم صادقی اِشْکِنه، از غذاهای آسان و زودپخت، از دستۀ تریدها، که تقریباً در تمامی مناطق ایران رواج دارد. پخت و استفاده از این خوراک در ایران دارای ریشه‌ای کهن است و با توجه به نحوۀ کشیدن آن (ترید)، به نظر می‌رسد از غذاهای بومی ایران‌زمین بوده
اشعار عامیانۀ ایران | محمد جعفری (قنواتی) اَشْعارِ عامیانۀ ایران (در عصر قاجاری)، اثری از والنتین الکسیویچ ژوکوفسکی (1858- 1918م)، ایران‌شناس روسی، در اواخر سدۀ 19 م / 13 ق.
افتخارنامۀ حیدری | محمد جعفری (قنواتی) اِفْتِخارْنامِۀ حِیْدَری، منظومه‌ای حماسی ـ دینی، از میرزا مصطفى، متخلص به صهبا و ملقب به افتخارالعلما...
افسانه های آذربایجان | محمد جعفری (قنواتی) اَفْسانه‌هایِ آذَرْبایْجان، مجموعه‌ای دو جلدی از 39 افسانۀ ایرانی که به کوشش صمد بهرنگی (1318-1347ش) و بهروز دهقانی در آذربایجان شرقی گردآوری و در سالهای 1344 و 1347ش منتشر شد.
افسانۀ گلریز | حسن ذوالفقاری اَفْسانۀ گُلْریز، داستان عامیانۀ وصال عجب‌ملک و نوش‌لب. این داستان اثر ضیاءالدین نخشبی بدائونی (د 751ق / 1350م)، متخلص به نخشبی است.
الاصنام و السبعة | محمد کریمی زنجانی اصل اَلْاَصْنامُ السَّبْعَة، رساله‌ای به زبان عربی دربارۀ کیمیاگری مبتنی بر تنجیم، منسوب به بلیناس حکیم، فیلسوف و کیمیاگر روزگار هلنی.
اعجوبه و محجوبه | حسن ذوالفقاری اُعْجوبه و مَحْجوبه، افسانه‌ای عامیانه و اخلاقی از قرن 7 ق / 13 م نوشتۀ حامد بن فضل الله بن محمد سرخسی.
افسانه های کردان | اسماعیل شمس اَفْسانه‌هایِ کُرْدان، کتابی مشتمل بر 127 افسانه و لطیفۀ رایج در میان کردهای عراق، سوریه، ترکیه و ارمنستان که در فاصلۀ سالهای 1952-1982 م / 1331-1361 ش، توسط اردیشانه سسیل و سسیله سسیل جمع‌آوری، و ثبت شده‌اند.
افسانه های ایرانی به روایت دیروز و امروز |
افسانه های ابوعلی سینا | محمد جعفری (قنواتی) اَفْسانه‌هایِ اَبوعَلیِ سینا، مجموعه‌ای از حکایات و افسانه‌های منسوب به ابوعلی‌سینا، فیلسوف و پزشک ایرانی (370- 428ق / 980-1037م). این کتاب به کوشش فضل‌الله مهتدی (صبحی) گردآوری و منتشر شده است.
افسانه های کردی | اسماعیل شمس اَفْسانه‌هایِ کُرْدی، عنوان کتابی شامل 48 افسانه و قصه که منصور یاقوتی از ده‌نشینان کرد گردآوری و تنظیم کرده است.
افسانه | محمد جعفری (قنواتی) اَفْسانه، یکی از گونه های روایی بسیار کهن و مشهور ادبیات عامه یا ادبیات شفاهی. افسانه‌های ایرانی اغلب به‌صورت نثر و گاهی نیز به شکل نظم روایت می‌شوند.
افسانه های آسیایی | طهمورث ساجدی اَفْسانه‌هایِ آسیایی، عنوان فارسی اثری از ژوزف آرتور دوگوبینو، دیپلمات، ایران‌شناس و نویسندۀ فرانسوی سدۀ 19 م / 13 ق. ارزش اسنادی مستتر در این اثر برای عصر ناصری به همان اندازه حائز اهمیت است که ارزش ادبی آن برای ادبیات فرانسه در نیمۀ دوم سدۀ 19 م که با شکوفایی نووِل‌‌نویسی همراه بود.
خلنو، دریوک | سیما صفری خلنو، دریوک (دریاچه) \ da(e)ryūk-e xoleno\ ، دریاچه‌ای یخچالی در پشت خط‌الرأس قله‌های خلنو بزرگ و کوچک در البرز میانی.
خورندان، کوه | حسن موسوی زاده خورندان، کوه \ kūh-e xorendān\ ، کوهی در دهستان لواسان بزرگ، واقع در 30کیلومتری شرق تجریش. این کوه که 765‘ 2 متر از سطح دریا بلندی دارد، در جهت شمال شرقی به جنوب غربی کشیده شده است و در شمال آبادی رسنان جای دارد ( فرهنگ ... ، 4/ 409؛ محمودیان، 18).
خورآذین |
خلازیر |
خورتونک |
دارآباد، پناهگاه | سیما صفری دارآباد، پناهگاه \ panāhgāh-e dār-ābād\ ، پناهگاهی واقع بر روی خط‌الرأس قلۀ دارآباد.
خوردین | میلاد شعبانی خوردین \ xovardīn\ ، یا خواردین، سابقاً روستایی در جنوب غربی بلوک شمیران.
خیزرودبار | عباس سلطانی نسب خیزرودبار \ xīz-rūd-bār\ ، رودی از شاخا‌به‌های جاجرود در دهستان لواسان بزرگ. این رود به طول 20 کمـ ، از کوه سرسیاه‌غار در دامنه‌های غربی کوه کافرقلعه در غرب گردنۀ لواسان، واقع در 37کیلومتری شمال شرقی تهران و 5کیلومتری غرب شهر رودهن، سرچشمه می‌گیرد و در جهت شمال شرقی به جنوب غربی جریان می‌یابد (جعفری، 213؛ فره...
خواجه نصیرالدین توسی، دانشگاه صنعتی | هما عطاری خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی \ dānešgāh-e sanʾatī-ye xāje nasīr-o(e)d-dīn-e tūsī\ ، یکی از دانشگاههای دولتی ایران که دانشکده‌های آن به صورت غیرمتمرکز در شهر تهران قرار دارد. سازمان مرکزی آن در خیابان میرداماد، و سال تأسیس آن 1307 ش است.
خلنو کوچک، قله | مجید یاسینی خلنوکوچک، قله \ qolle-ye xoleno kūčak\ ، قله‌ای بر روی نوار مرزی میان شهرستان شمیران و شهرستان کرج و بر روی خط‌الرأس شمال به جنوب کوه برج و خلنوبزرگ که از طرف یال شمال و جنوبی به کوههای دیگر متصل است و از دو سمت شرق و غرب با شیب ملایم به سوی دره‌ها سرازیر می‌شود. این قله با 325‘4 متر بلندی از سطح دریا، در °51...
دارآباد، رود | حسن موسوی زاده دارآباد، رود \ rūd-e dār-ābād\ ، از رودهای مستقل زیرحوضۀ دریاچۀ نمک در شمال تهران واقع در محلۀ دارآباد.
خواجه سلطان احمد، امام زاده | حسن موسوی زاده خواجه سلطان احمد، امامزاده \ emām-zāde xāje soltān ahmad\ ، امامزاده‌ای واقع در آبادی لواسان بزرگ. بقعۀ این امامزاده در منطقه‌ای کوهستانی، در حدود 45 کیلومتری گلندوک، در شمال باختری آبادی لواسان بزرگ در محلۀ رودبار، و در حد فاصل مسجد و حسینیۀ این محله، در محوطۀ وسیعی که دو چنار کهن‌سال در آن وجود دارد، واقع ش...
دارآباد، دره | مجید یاسینی دارآباد، دره \ darre-ye dār-ābād\ ، دره‌ای فراخ و طولانی واقع در شرق قلۀ توچال حدفاصل یال دارآباد و یال سوئک (یال شاه‌آباد) از انشعابات قلۀ کلک‌چال. این دره در جهت شمال به جنوب امتداد دارد و در شمال از زیر قلۀ سیاه‌بند آغاز می‌شود و سرانجام، در روستای دارآباد پایان می‌یابد.
خلنو بزرگ، قله | مجید یاسینی خلنوبزرگ، قله \ qolle-ye xoleno bozorg\ ، قله‌ای واقع در قسمت انتهایی خط‌الرأس قله‌های کلون‌بستک به پالون‌گردن در نوار مرزی میان شهرستان شمیران و استان البرز.
دارآباد | میترا آقامحمدحسنی دارآباد \ dār-ābād\ ، در گذشته روستا و امروزه (1392 ش) محله‌ای در منطقۀ 1 شهرداری تهران. این محله که در شمیران و در دامنۀ ارتفاعات رشته‌کوه البرز قرار دارد، روستایی بود که به سبب وجود درختان فراوان در آن، دارآباد خوانده می‌شد (طباطبایی، 78).
افیون |
اماج، آش | رویا فتح الله زاده اُماج، آش، از خوراکهای سنتی و آیینی متشکل از سبزی و حبوبات مختلف. تهیۀ این آش را نخستین بار به سلطان سنجر، از سلاطین سلجوقی در سدۀ 6 ق / 12م نسبت داده‌اند
افطاری | نسیم عظیمی پور اِفْطاری، هرگونه خوراکی و نوشیدنی که روزه‌دار با آن روزۀ خود را می‌گشاید.
اقاقیا | مهرزاد گلسرخی اَقاقیا، درختی تزیینی با گلهای معطر که صمغ و شاخه‌های خاردار آن در نظام طب سنتی، عامیانه و باورهای مردم ایران جایگاهی دارد.
اکر دو کر |
افشار نادری | حسن موسوی زاده اَفْشارْنادِری، نادر (1305- 1358 ش / 1926- 1979 ش)، مردم‌شناس، و از پیشروان پژوهشهای ایلی ـ عشیره‌ای در ایران.
اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات |
الاغ |
افشار | عبدالحسین آذرنگ , طهمورث ساجدی اَفْشار، ایرج (1304- 1389 ش / 1925-2011 م)، ایران‌شناس بزرگ، کتاب‌شناس برجسته، و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
الف نهار |
الاکلنگ | فاطمه شعبانی اصل اَلّاکُلَنْگ، از بازیهای سنتی خردسالان ایران. کهن‌ترین سندی که در آن به بازی الاکلنگ اشاره شده، و دربارۀ خاستگاه آن سخن رفته، آثارالباقیۀ بیرونی است. بیرونی ساخت و کاربرد الاکلنگ را به دورۀ پادشاهی جمشید پیشدادی منسوب کرده است.
الکاک، سفرنامه | پیمان متین اَلْکاک، سَفَرْنامه، گزارش سفر تامس الکاک1 (1801-1866 م / 1216-1283 ق)، سیاست‌مدار بریتانیایی با عنوان «مسافرت به روسیه، ایران، ترکیه و یونان»2، در سالهای 1828- 1829 م / 1244-1245 ق.
الک دولک | فاطمه شعبانی اصل اَلَکْ دولَک، ازبازیهای کهن رایج در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران. فرهنگهای فارسی این بازی را به صورتهای «لاوه»، «چالیک»، «آلاوه» و «کورشت» نیز آورده‌اند
الگزاندر، سفرنامه | فاطمه موسوی اَلِگْزانْدِر، سَفَرْنامه، گزارش سفرهای جیمز ادوارد الگزاندر، سیاح و افسر عالی‌رتبۀ اسکاتلندی با عنوان «مسافرت از هند به انگلستان» که در 1827 م / 1243 ق منتشر شد.
الول ساتن | معصومه ابراهیمی اِلْوِلْ ساتِن، لورنس پل، ایران‌شناس و پژوهشگر افسانه‌های ایرانی. در 1912 م / 1291 ش در ایرلند متولد شد و در 1984 م / 1363 ش در ادینبورگ اسکاتلند درگذشت.
الهی نامه |

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

مقالات

ورود به سایت

ثبت نام